Opstart paludicultuur pilootproject

Paludiwat?

Paludicultuur of natte landbouw is een voorbeeld van duurzame landbouw. Hier worden alternatieve gewassen gekweekt op gronden die te nat zijn voor conventionele landbouw. Deze gewassen kunnen voor verschillende zaken gebruikt worden. Zo kan Riet, Lisdodde, Veenmos, Wilgen, watermunt en nog vele ander gewassen worden geteeld op natte gronden. De oogst kan gebruikt worden voor diverse doeleinden zoals stalstrooisel (Riet, Lisdodde, Wilg, …), veevoer (Lisdodde, Wilg, …), isolatiemateriaal (Lisdodde, Riet, Wilg, …), medicinale werking (Riet, Lisdodde, …), potgrond (Veenmos), thee (Watermunt) en nog vele andere.

Paludicultuur in België

Paludicultuur was nog niet bekend in België. In Nederland wordt dit wel al gedaan en gebeurt er ook veel onderzoek op deze vorm van CO2 neutrale landbouw. Paludicultuur heeft zeer veel toekomstig potentieel als duurzame landbouwvorm. De markt voor deze gewassen is voorlopig nog klein, maar eenmaal Paludicultuur meer toegepast wordt zal deze veel groter worden.

Met LIFE Multi Peat wordt nu voor het eerst aan Paludicultuur met wilgen gedaan in België. Meer specifiek worden hier wilgen geteeld in bufferstroken. De wilgen werden eind Juni geplant bij de Strackxhoeve te Laakdal. Bij de aanplant werden wilgjes van zowel 20cm lang als 50cm lang in de grond gestoken. Voor een halve hectare waren een dikke 10 000 wilgjes nodig. Zo'n wilgenbufferstrook is 13 meter breed, ideaal als buffer tussen natte natuur en landbouw. Nu de wilgen in de grond zitten en het stuk bufferstrook omheind is (ter bescherming tegen reeënvraat) kunnen de wilgen groeien. Het eerste jaar is hierbij cruciaal en gezien het zeer natte jaar is de grond nog natter dan anders en ging de aanplant dus ook een stuk moeizamer. Afwachten dus hoe de wilgen zullen reageren. 

Eigenschappen van de wilgen

Voor de paluditeelt werden zeer specifieke wilgencultivars geselecteerd die zoveel mogelijk eigenschappen hebben die zowel qua opbrengst en kwaliteit als voor de natuur voordeligst zijn. Het voornaamste is dat de wilgen triploïd zijn. Dat wil zeggen dat ze niet fertiel zijn, dus het zaad dat ze produceren kan niet kiemen. Zo is verzekerd dat deze wilgen niet overal opschieten in nabijgelegen natte natuur. De wilgen komen wel nog in bloei. Wilgen zijn een van de eerste planten die tot bloei komen in het voorjaar. Hierdoor zijn ze zeer belangrijk voor vele bestuivers zoals Solitaire bijen en Zweefvliegen. Verder nog hebben wilgen een water zuiverend vermogen en helpen ze CO2 opnemen uit de atmosfeer.

Daarbovenop zijn de wilgen geselecteerd voor hun zeer goede kwaliteit van vezels en zeer sterk groeivermogen. De wilgen zullen jaarlijks geoogst worden en groeien per jaar 4 meter. De oogst kan dan bijvoorbeeld gebruikt worden voor het maken van duurzaam isolatiemateriaal.

In April 2025 zal de eerste oogst zijn, tot dan wordt alles nog nauw opgevolgd en zullen nog wat obstakels overwonnen moeten worden en nog wat praktische zaken verfijnd moeten worden. Maar eenmaal de teelt enkele jaren oud is, is deze veel minder gevoelig aan veranderingen of klimaatextremen en zou het werk hier beperkt zijn tot oogsten.

Volgende stappen

Aangezien het de eerste keer is dat in België aan paludicultuur wordt gedaan, zijn er nog veel hindernissen om te nemen en veel zaken waar we uit gaan leren. Met deze proefopzet rond paludicultuur willen we natte landbouw bekend maken bij landbouwers en zo streven naar een duurzamere, CO2-neutrale landbouw. Dit pilootproject is dan ook cruciaal om het concept te demonstreren, de eerste hordes te nemen en een systeem te helpen opzetten rond paludicultuur. We hopen dat dit praktijkvoorbeeld leidt tot aangepaste beleidsinstrumenten die paludicultuur zullen faciliteren en dat de afzetmarkt aangewakkerd wordt om deze duurzame, lokale teelten te gaan gebruiken voor hun producten.