Meerkikkers heffen oorverdovend koor aan

Tijdens de zwoele avonden van de voorbije week was het weer zover: mannetjes van de exotische Meerkikker roepen tegen elkaar op om het vrouwvolk te imponeren. Allesbehalve aangenaam voor wie probeert te slapen in de buurt van zo’n paarkoor, maar veel valt er niet aan te doen.  

Er zijn mensen die snel klagen: over buren die zingen onder de douche, over het romantisch gekoer van een duif, over een piepend nest meesjes. Vaak is dat overdreven. Helemaal anders is het in het geval van de Meerkikker: daar hebben de klagers wel degelijk een punt.

De exotische Meerkikker roept tijdens de voortplantingsperiode (eind april - begin juli). De roepactiviteit piekt bij warm weer en vooral ‘s avonds, net wanneer mensen graag met het raam open willen slapen. Hun roep doet denken aan een menselijke lach en klinkt als ‘kè-kè-kè-kè-kè-kè-kè-kè'. De tonen zijn erg scherp, en anders dan onze inheemse kikkers zoals Bruine of Groene kikker roepen Meerkikkers in koor.

Als er geklaagd wordt, kan je er bijna donder op zeggen dat het over Meerkikkers gaat. Toch denken leken vaak dat het irriterende gekwek wordt veroorzaakt door de Stierkikker of (zo klinkt zijn misleidende bijnaam) brulkikker. Die roep doet eerder denken aan een misthoorn: ‘bwhum bwhum bwhum’.

Het probleem zal de komende jaren wellicht nog toenemen, want in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn de exotische Meerkikkers in volle opmars. De Europese Meerkikker heeft in Vlaanderen voet aan wal gekregen als gevolg van introducties door de mens. De meeste populaties concentreren zich in de vallei van de Boven-Schelde tussen Kortrijk en Gent en in de vallei van de Beneden-Schelde tussen Gent en Schoonaarde.

Andere opvallende concentraties werden vastgesteld in de Dijlevallei tussen de taalgrens en de monding van de Dijle in de Rupel, langsheen de benedenloop van de Nete, de Demer, in de Maasvallei, langsheen het Zeekanaal tussen Brussel en Willebroek en de Leuvense Vaart. Vooral in en rond Leuven en Mechelen zijn Europese Meerkikkers vrijwel overal aanwezig en koloniseert de soort zelfs waterpartijen in de binnenstad. In Oost-Brabant is de Europese Meerkikker veruit de meest algemene groene kikker en heeft de soort er op veel plaatsen de inheemse Bastaardkikker volledig verdrongen. In het zuidelijk deel van West-Vlaanderen zijn Europese Meerkikkers vooral geconcentreerd langs het kanaal Kortrijk - Bossuit. In de meeste andere regio’s van West-Vlaanderen is de soort voorlopig schaars. In de noordelijke helft van Oost-Vlaanderen concentreren de grootste populaties zich in het alluvium van de Leie. In Assenede, Sint-Laureins, Watervliet en Wachtebeke werden Europese Meerkikkers in tuinvijvers uitgezet en kon de soort van hieruit heel wat kreken en sloten koloniseren.

Kunnen we dan niet gewoon afgeraken van die invasieve exoot?

Dat ligt moeilijk: gelet op de snelle verspreiding van de soort lijkt het zelfs met een astronomisch budget een onmogelijke opdracht. Bovendien is de soort beschermd door het soortbeschermingsbesluit van de Vlaamse regering. Op zich vreemd, aangezien de Meerkikker in ons land geen inheemse soort is. Wel is het mogelijk dat als gevolg van het ingewikkeld voortplantingsproces tussen ‘groene kikkers’ onderling een Europese -Meerkikker kan ontstaan uit paringen van twee inheemse Bastaardkikkers. Wellicht daarom heeft de wetgever geoordeeld dat Europese Meerkikkers best ook een integrale bescherming kan worden gegeven. Een bijkomende reden voor deze wettelijke bescherming moet zeker ook worden gezocht in het feit dat de meeste leken Europese Meerkikkers niet kunnen onderscheiden van de inheemse Bastaardkikkers. Door Europese Meerkikkers vogelvrij te verklaren, zou dit er ongetwijfeld voor zorgen dat ook veel sterk op de Europese Meerkikkers gelijkende Bastaardkikkers zouden worden verdelgd.

In het ziekenhuis van Diest nemen patiënten hun toevlucht tot oordopjes. Wellicht is leren samenleven met het geroep voorlopig de enige oplossing. En als het troost kan bieden: begin juli, en eens de temperatuur onder de 12 graden Celsius duikt, houdt het op.

In elk geval is de opmars van de Meerkikker een illustratie van hoe dramatisch en onomkeerbaar de effecten kunnen zijn van het loslaten van exotische dieren in tuinvijvers of in de vrije natuur.

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto: Hugo Willockx