Kankeronderzoek voor kastanjes

Op 10 maart berichtte Leefmilieu Brussel dat de rij tamme kastanjes langs de Dikke Beuklaan in Jette in gevaar is. De pathogene schimmel Cryphonectria parasitica werd er in december 2014 formeel geïdentificeerd door het laboratorium van het “Centre de Recherches Agronomiques” van Gembloux. Uit de onderzoeksliteratuur blijkt dat de kanker hier al sinds 1918 voorkomt. Natuurpunt roept op om gevallen van kastanjekanker te melden via www.waarnemingen.be.

De besmetting breidde zich razendsnel uit, de hele rij moest gerooid voor de lente, voor de sporen verder zouden verspreiden. Het hout dient onmiddellijk te worden verbrand, de wortels moeten verwijderd worden en het gebruikte materiaal en kledij bij deze operatie wordt ontsmet. Momenteel is de besmettingszone nog vrij beperkt. Voor alle veiligheid worden alle kastanjebomen in een straal van 5km gecontroleerd en indien ze symtomen hebben, gerooid. 

Cryphonectria parasitica tast vooral Tamme kastanjes aan en is altijd dodelijk. Hij dringt binnen via wonden of spleten in de schors en veroorzaakt er een necrose. De symptomen zijn: 

• overlangse scheuren van de schors;
• gezwellen aan de voet of stam;
• oranje "stipjes" op de schors;
• groeitekort (cambiumnecrose);
• uitdroging van de kruin van de boom;
• talrijke scheuten op de plaats van de aanval;
• verwelken van de bladeren.

Afbeelding

In Noord-Amerika is Kastanjekanker helaas al veel langer bekend.  De schimmel werd rond 1900 per ongeluk in de haven van New York geïntroduceerd…vermoedelijk met plantmateriaal van de Japanse kastanje. Deze boom werd ingevoerd om aan te planten in parken. Niet veel later begon in het oosten van de Verenigde staten de Amerikaanse kastanje massaal af te sterven. Deskundigen gingen op onderzoek uit en in 1905 ontdekte paddestoelenkenner William Murrill dat de Amerikaanse tamme kastanje zeer vatbaar was voor een exotische schimmel, de Cryphonectria parasitica. Tussen 1904 en 1950 verdwenen vrijwel alle volwassen bomen in de Staat New York. Momenteel komen daar nog slechts enkele tientallen volwassen vruchtdragende bomen voor. Kastanjekanker verspreidt zich nog steeds in Amerika.

Op het einde van de eerste wereldoorlog werd Kastanjekanker voor het eerst waargenomen in Europa. De soort is wellicht meegekomen met Amerikaanse troepen en werd toen al in België, Groot-Brittannië en Italië gezien (Darpoux, 1951). Vreemd genoeg heeft de soort zich hier nauwelijks uitgebreid, omdat er toen te weinig Tamme kastanje in België groeide. In Italië kon de soort zich wel langzaam uitbreiden naar de buurlanden. De verspreiding van deze ziekte in Europa gaat vrij langzaam. In Nederland werd deze schimmel pas twee jaar geleden opgemerkt. Wellicht is onze Tamme kastanje iets minder vatbaar voor de ziekte dan de Amerikaanse kastanje.

Cryphonectria parasitica is een zakjeszwam (ascomyceet) die zowel windverspreidende ascosporen maakt als ongeslachtelijke sporen (conidia) die over kortere afstand verspreiden via water. De ascosporen kunnen met de wind gemakkelijk 10 km ver geraken. Wellicht geraken de sporen nog veel verder…

Nu de ziekte bekend is uit Jette en Wemmel is het belangrijk dat we de Tamme kastanjes in de regio en ook in de rest van Vlaanderen wat beter bekijken en op tijd ingrijpen. Heb je kastanjekanker gezien dan kan je dit melden via www.waarnemingen.be

Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie

Foto’s: Erik meerschaut & Marco Conedera

Referentie: DARPOUX, H.,1951: La maladie du chàtaignier causée par l’Endothia parasitica. Bulletin Technique Chtaignier 3: 102—111.