Kandelaartje pioniert in Brussel

Het kandelaartje (Saxifraga tridactylites), is een eenjarige pioniersplant die gedijt op open, droge en voedselarme plaatsen met kalkrijke zandgrond of stenig substraat. Het is typisch te vinden in kalkrijke mosduinen aan de kust, maar in het binnenland tref je het vooral in steden, spoorwegterreinen, in dustriezonesaan en op oude muren.

Het is opvallend hoe je soms een plant kunt (her)ontdekken na er jarenlang geen aandacht aan te hebben besteed. Begin maart, wanneer dit juweeltje begint te bloeien, zijn velen van ons, mezelf inbegrepen, nog niet in floramodus. Toch is het een aangename verrassing wanneer je ze vroeg in de lente opmerkt; deze kleine vetplantjes met hun grappige drievingerige blaadjes verbergen zich meestal tussen de stenen en zijn een van de eerste tekenen van de naderende lente.

Het kandelaartje heeft een korte levenscyclus als winterannuel. Het zaad ontkiemt in het najaar, waarna de bladeren in het vroege voorjaar verschijnen en de bloemen iets later. Tijdens het rijpen van de vruchten zwelt de kelk op en zijn de stengels bedekt met klierharen. In de zomer en herfst is deze plant nergens meer te vinden.
De oorsprong van de naam "kandelaartje" is niet duidelijk. Er is weinig informatie beschikbaar over de exacte herkomst. Alleen de Oecologische Flora vermeldt dat de naam waarschijnlijk is ontstaan op Ameland, waar de plant van oudsher veel voorkomt. Misschien hebben de oorspronkelijke bewoners van Ameland met wat fantasie de vorm van een vertakte kandelaar in de plant gezien. Deze associatie zou iets te maken kunnen hebben met de habitus van de plant, maar misschien ook met de drievingerige bladeren.

Inspireert dit je om dit jaar de eerste te zijn die deze kleine stadsbewoner dit jaar bloeiend observeert in Brussel? In 2024 werd de eerste waarneming gedaan door Frederik Fluyt op 30 januari. Wie is nu de eerste?