Daar is de lentebekerzwam

De lentebekerzwam, een opvallende maar zeldzame verschijning, werd in maart aangetroffen in een tuin in Berlaar. Het is de eerste keer dat de soort, die in symbiose leeft met bomen, in een Vlaamse tuin wordt gespot. Wie bomen en veel mos in zijn tuin heeft en zondag naar paaseieren zoekt, kan dus ook een lentebekerzwam vinden.

Op 18 maart 2021 vond Joeri Belis de lentebekerzwam in zijn eigen tuin (Berlaar, provincie Antwerpen), tussen het mos, op enkele meters van een berk. Het is de eerste keer dat deze opvallende gele bekerzwam in Vlaanderen wordt waargenomen in een tuin.

De lentebekerzwam is ondanks zijn opvallende verschijning een grote zeldzaamheid. Met zijn goudgele beker, die blauwgroen verkleurt aan de rand, herken je deze soort vrijwel onmiddellijk. Hij leeft wellicht in symbiose met loof- en naaldbomen op humusarm, vaak kalkrijke zandgrond. In Nederland is hij al vaker gevonden in mosrijke tuinen.

Lentepaddenstoel(en)

Heel uitzonderlijk, als het lenteweer wat vroeger begint, verschijnt de lentebekerzwam al in februari. De piekperiode van de soort is de maand maart, regelmatig wordt ze ook nog in april gespot, het is een echte voorjaarssoort. Naast de lentebekerzwam kan je in maart en april nog een hele resem soorten spotten die enkel dan verschijnen: gewone morielje, kegelmorielje, hersenkronkelmorielje, voorjaarspronkridder, voorjaarskluifzwam, vroege bekerzwam, anemonenbekerzwam,…..

De lentebekerzwam in de tuin te Berlaar (Antwerpen). Foto: Joeri Belis.

Nog niet zo lang gekend uit Vlaanderen

In 2003 dook deze zwam voor het eerst op in Vlaanderen, in het Kennedybos in Kortrijk. Er was een waarneming uit Ukkel bekend van het jaar 1959. In 2011 verscheen de soort op verschillende plaatsen in Vlaanderen: de Laambroeken in Heusden-Zolder, het Peertsbos in Herentals en terug in Kortrijk op twee locaties: Kennedybos en de Gavers.

In 2014 werd de soort enkel in Menen waargenomen, op een kalkrijke bodem langs kleiputten.
2019 was een topjaar voor de soort, toen dook ze op in Rijkevorsel, Turnhout, Holsbeek, Menen en Genk.
Dit voorjaar is de tuin van Joeri Belis voorlopig de enige vindplaats in Vlaanderen.

Nederland en de rest van het Noordelijk halfrond

De lentebekerzwam is ook in Nederland zeer zeldzaam, daar werd de soort voor het eerst waargenomen in 1985. Hij komt voor op het gehele noordelijk halfrond, met uitzondering van Groenland. De soort wordt voornamelijk gevonden in hooggelegen bossen in de bergen. In Noord-Amerika is deze bekerzwam bekend uit naaldbossen, waar hij verschijnt na het smelten van de sneeuw en dus ook wel “Sneeuwsmeltzwam” wordt genoemd. 

Tekst: Roosmarijn Steeman (Natuurpunt Studie)

Foto’s: Rutger Barendse en Joeri Belis